Türkiye’deki bankalarda parası olanların hesap bakiyeleri, yaşadıkları ülkenin vergi dairesine bildirilmeye başlandı. Türkiye, hesap bilgilerinin otomatik değişimini gerektiren anlaşmayı 2017 yılında imzalamıştı. Anlaşma, 31 Mayıs 2021 tarihinde, 31498 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Anlaşmaya göre Türkiye, gurbetçilerin 1000 dolar üzerindeki banka hesap bakiyelerini gurbetçilerin yaşadığı ülkenin vergi dairesine bildirmeye başladı. 

Bu ne anlama geliyor?

Yaşadığın ülkenin vergi dairesi, Türkiye’de bankalarda bulunan birikimini ve miktarını görebilecek. Vergi dairesi gerek duyarsa, banka hesap numarasının 5 yıllık geçmişine kadar hesap bilgilerine, erişebilecek. Otomatik bilgi paylaşımı anlaşması, finansal bilgilerin paylaşımını içerdiği için; ev, daire, dükkan, arsa gibi tapu bilgilerinin paylaşımı yapılmıyor. Ancak kiraladığın bir dairen veya dükkanın varsa ve kira banka hesabına yatırılıyorsa, hesap dökümlerenin incelenmesi neticesinde, sahibi olduğun gayrimenkul de ortaya çıkacaktır.

Kimler olumsuz etkilenebilir?

Yaşadığın ülkede işsizlik/fakirlik ödeneği alıyorsan, olumsuz etkileneceksin demektir. Çalışan veya kendi işini yapanlar ise bankada bulunan paranın kaynağını (mevcut paranın nereden geldiğini) açıklayamayacak durumdaysa, olumsuz etkilenecektir. Eğer işşizlik (fakirlik) ödeneği almıyorsan ve vergi dairesi bankada bulunan paranın nereden ve nasıl geldiğini sorduğunda; açıklayabilecek durumdaysan, korkmana gerek yok. Türkiye’e herhangi bir bankada paran varsa; banka, hesabında bulunan paranın vergisini otomatik olarak kestiğinden dolayı, sahip olduğun paranın vergisini ‘Çifte vergilendirme yasası’ olarak bilinen anlaşma gereği bir de yaşadığın ülkede vermen gerekmez.

Başına ne gelebilir? 

Türkiye’de ve herhangi bir banka hesabında 1000 dolar üzerinde paran mevcutsa ve ödenek alıyorsan; ilk önce aldığın ödenek durdurulur. Yapılan araştırmalar sonucunda, haksız aldığın ödenekler brüt olarak hesap edilecektir. Yapılan hesap sonrasında faizi ve cezası eklenerek, senden istenecektir. Eğer ödenek almıyorsan ama banka hesabında bulunan paranın kaynağını açıklayamayacaksan, başın yine dertte demektir. Muhtemelen “Bu paranın kaynağı nedir ve bu parayı bize neden bildirmedin?” sorusu sorulacaktır. Sonrasında ise; ‘kara para’ ve ‘vergi kaçakçılığı’ suçu işlediğin iddiasıyla cezai işlemlerle karşı karşıya kalacaksın. 

Bu güne kadar, Türkiye’de bulunan varlıkları ve haksız ödenek aldıkları gerekçesiyle, ödenekleri kesilen ve yüksek cezalara çarptırılan bir çok insanla karşılaştım. Canı yananlardan “Türkiye, yine yaptı yapacağını…Biz gurbetçilere üvey evlat gözüyle bakılıyor!” şeklinde tepkisini dile getirenler, oldukça fazla. Cezaya çarptırılanlar arasında “Yaktın bizi Reis!” diyerek, sitemini dillendirenler de var. Canı yanan insanın, can havliyle feryad etmesi elbette anlaşılır bir durumdur. Ancak ülkemizin, yeni dünya düzeninde yer alabilmesi için; bilgi paylaşımı da dahil uluslararası anlaşmalara, diğer ülkeler gibi uyması gerekir. Bilgi paylaşımının çok önceden başlaması gerekiyordu. Türkiye tarafı, bilgi paylaşımını Korona salgınını gerekçe gösterilerek, elden geldiğince geciktirdi zaten.

Vergi dairesinin incelemesinden kurtulmanın yolu varmı?

“Hemen gidip, olan parayı çekerek banka hesabımı kapatayım.” diye Türkiye’ye gidenler çok oldu. Ama bilmelisinki; bu bir kurtuluş yolu değil. Çünkü otomatik bilgi paylaşımı bir önceki yılı kapsıyor. Yani, Türkiyenin bildirmeye başladığı banka bilgileri 2020 yılını da kapsıyor. Banka hesabını kapatman halinde, vergi dairesi hesaptaki parayı ne yaptığını da soracaktır. Bankaya verdiğin adresi değiştirmekle de olası araştırmadan kurtulman mümkün görünmüyor. Buna rağmen, bankada olan mevduatının bildirilmesini engelleyebileceğini söyleyen danışmanlar var. Bütün bankacılık mevzuatını sular seller gibi anlatarak, masrafı öder ödemez; seni bütün bütün sıkıntılarından kurtaracağını anlatan danışmanlara rastlaman mümkün. ‘Midyat’a pirince giderken, evdeki bulgurdan olma!’ Ne yazık ki ülkemizde, bütün gurbetçileri ‘Alamancı’ gözüyle gören ve ‘Vakti geldiğinde yonca gibi biçeceksin!’ diyen bir kesim de var. Durduk yerde, bir de parandan olma.

Ne yapmak gerekir?

Bankanda bulunan miktar ciddi rakamlara ulaşıyorsa, güvenilir bir müşavirlik veya avukatlık bürosu ile görüşmeni öneririm. Onlarda, Bilgilerinin yaşadığın ülkeye bildirilmesinin önüne geçemezler. Ancak, (gün gelip vergi dairesi sorduğunda) en az hasarla kurtulmanın yalları hakkında gerekli olan bilgiyi vereceklerdir. Sonrası içinse; birikimlerini gayrimenkule çevirmen söz konusu olabilir. Gayrimenkul alanında oldukça fazla yatırım danışmanı ve emlakçı var. Yatırım danışmanını veya emlakçını seçerken ne kadar güvenilir olduğuna dikkat et. Sena bir anda yüzde 500 kazandıracağını söyleyen ‘Sülün Osman’ gibi kaptı kaçtılardan da uzak dur. Sülün Osman mı kim? Onu da, Google amcaya sor

Ayhan Sucu